Fotografije:

LocalAct je metodologija usklađenog lokalnog djelovanja na razvoju malih i srednjih preduzeća i preduzetnika (MSPiP) prema principima i standardima koji važe u zemljama Evropske unije. LocalAct se zasniva na lokalizaciji evropskog Akta o malom biznisu kao okvira za javne politike EU usmjerene na MSP i Indeksa politika za mala i srednja preduzeća (MSP) i predstavlja jedinstven pokušaj u dosadašnjoj evropskoj praksi. Njome se omogućuje brzo fokusiranje i koncentracija lokalnih resursa na poboljšanja poslovnog okruženja i instrumenata podrške za MSPiP, koje firme smatraju važnim za njihovo poslovanje i razvoj, a lokalna vlast izvodivim, sa aspekta njenih mogućnosti i resursa. Metodologija je razvijena u okviru projekta CREDO Krajina, a njeno testiranje do sada je obavljeno u 18 gradova i opština u Bosni i Hercegovini.

Pregled identifikovanih prioritetnih indikatora/mjera/instrumenata sa aspekta osjetljivosti i izvodivosti:

Preuzimanje:
LocalAct: Metodologija lokalizacije Akta o malom biznisu

Na osnovu objavljenih javnih poziva za sufinansiranje projekata, preduzećima su isplaćeni grantovi u ukupnoj vrijednosti od 1.639.193 KM. Posmatrano po djelatnostima, preduzećima iz metalske industrije su isplaćeni grantovi u ukupnoj vrijednosti od 700.131 KM, preduzećima iz drvoprerađivačke industrije u ukupnoj vrijednosti 519.881 KM, preduzećima iz prehrambene industrije u ukupnoj vrijednosti 221.955 KM i preduzećima iz industrije kože i obuće u ukupnoj vrijednosti od 197.226 KM.

Struktura dodijeljenih grant sredstva iz Razvojnog fonda projekta CREDO Krajina po sektorima (u KM):

Na osnovu odobrenih 1.639.193 KM grant sredstava iz Razvojnog fonda projekta CREDO Krajina, kompanije su u razvojne projekte investirale još 5.993.874 KM, tako da je u prosjeku na 1 KM grant sredstava investirano još 3,66 KM.

Struktura finansiranja razvojnih projekata po sektorima (u KM):

Na osnovu podržanih projekata koja su preduzeća već realizovala, kao i onih čija je realizacija još u toku, kroz grant sredstva su podržane ukupno 62 kompanije iz prioritetnih sektora čime je otvoreno 489 novih radnih mjesta. U drvoprerađivačkoj industriji je otvoreno 171, u metalskoj 147, u industriji kože i obuće 121, a u prehrambenoj industriji 50 novih radnih mjesta.

Nova radna mjesta po sektorima:

Planirana i ostvarena nova radna mjesta:

Kroz razvojni fond projekta CREDO Krajina nisu podržana samo industrijska preduzeća, nego i dvije jedinice lokalne samouprave i sedam neprofitnih organizacija čiji su projekti usmjereni na unapređenje poslovne infrastrukture i okruženja, kao i razvoj kapaciteta i mjera podrške za unapređenje konkurentnosti preduzeća.

Podržani projekti jedinica lokalnih samouprava i nevladinih organizacija:

Preuzimanje:

Korisnici grantova po prvom javnom pozivu
Korisnici grantova po drugom javnom pozivu
Korisnici grantova po trećem javnom pozivu

Infografik sa rezultatima projekta CREDO Krajina:

Pomoć poplavljenim preduzećima

U maju 2014. BiH su zadesile velike poplave koje su uzrokovale veliku štetu na privrednim i industrijskim objektima, postrojenjima, sirovinama i gotovim proizvodima u procjenjenom iznosu od 346,55 miliona EUR. Vlada Švedske, Agencija za razvoj preduzeća Eda i Udruženje za razvoj NERDA su reagovali brzo i za više od 50 preduzeća pogođenih poplavama, su odobreni grantovi u iznosu od skoro milion KM za građevinske radove na sanaciji objekata, nabavku i popravak mašina i opreme i za nabavku potrebnih sirovina i materijala. To je bila prva pomoć za saniranje posljedica poplava koju su preduzeća dobila.

Video klip sa izjavama na temu obuka i vaučer programa:

Kako bi se direktorima preduzeća olakšalo rješavanje konkretnh problema koji zahtijevaju specifična znanja, u okviru projekta je realizovan vaučer program za sufinansiranje konsultantskih usluga. Kroz vaučer program projekta, preduzećima je dodijeljeno 115.692 KM, a preduzeća su investirala dodatnih 77.802 KM. Na taj način, 21 preduzeće je uspješno realizovalo različite projekte unapređenja poslovanja. Značajan broj konsultantskih usluga se odnosio na teme koje su prethodno prezentovane na radionicama i obukama u okviru projekta (npr. usluge unapređenja procesa korištenjem 5S sistema koje su zajedno koristila preduzeća Tri best i Spektra DMG, poslije održane radionice na temu „Unapređenje procesa i procedura u industrijskim preduzećima“).

Galerija fotografija sa radionica i pružanja konsultantskih usluga kroz vaučer program:

Na inicijativu samih direktora, većina sastanaka sektorskih odbora se odvijala u preduzećima, što je bila prilika da se ostali članovi sektorskog odbora bolje upoznaju sa preduzećem koje je imalo ulogu domaćina. Sastanci su doprinijeli jačanju međusobnog povjerenja, a poslije uvida u proizvodne mogućnosti i raspoložive tehnologije, često je dolazilo i do spontanog uspostavljanja saradnje na konkretnim poslovima.Takođe, tokom projekta sektorski odbori su prepoznati kao važan mehanizam za unapređenje saradnje preduzeća sa organizacijama i institucijama koje pružaju podršku privredi.

Video klip sa izjavama na temu rada SO:

Studijske posjete

U skladu sa konceptom rada sektorskih odbora, organizovana je i druga studijska posjeta, tokom koje su predstavnici preduzeća imali priliku da se upoznaju sa funkcionisanjem preduzeća iz istih sektora u zemljama regiona i EU. U zavisnosti od interesovanja i specifičnih izazova sa kojima se suočavaju preduzeća, studijske posjete su obuhvatale različita preduzeća, organizacije, institucije, sajmove i dr.

Prva studijska posjeta metalskog sektora je organizovana u aprilu 2014. i obuhvatila je preduzeća i organizacije koje imaju znanja i iskustva u oblastima koje su, prema preliminarnim analizama, kod naših preduzeća nedovoljno razvijena: Cimos dd/Cimat doo, Koper; Iskra mehanizmi, Kropa; Centar za razvoj alata Slovenije TECOS, Celje; Klaster proizvođača alata Slovenije, Celje i Energetika Ruše, Ruše – Maribor. Kako bi se stekao uvid u razvoj industrijskih tehnologija kao i nove trendove, druga studijska posjeta je organizovana u aprilu 2015. i obuhvatila je posjetu sajmu u Hanoveru i fabrici Volkswagen u Wolfsburgu.

Predstavnici sektorskog odbora drvoprerađivačke industrije su u martu 2014., u okviru prve studijske posjete, boravili u Austriji gdje su posjetili „Inovacioni centar drvoprerade” u Celtvegu koji djeluje u okviru Klastera drvoprerade u Štajerskoj, kao i sajam opreme za drvopreradu u Nirnbergu. Tokom druge studijske posjete u maju 2015. su organizovane posjete proizvođačima namještaja u Austriji i Njemačkoj („Eham“, „TEAM 7“, „Daxenberger“ i prodajni centar „WEKO“) kao i Univerzitetu primijenjenih nauka u Rozenhajmu.

Prva studijska posjeta sektorskog odbora prehrambene industrije je realizovana u aprilu 2014. godine i obuhvatila je sljedeće subjekte: „Fabriku šećera“, Crvenka; „Zdravo Organic“, Selenča; „DEM“, Kulpin; „Vinariju Kovačević“, Irig, kao i „Institut za prehrambene tehnologije“, Novi Sad. Tokom posjete Institutu, predočen je model saradnje između naučnih institucija i privrede, korištenjem resursa naučih institucija (npr. moderne laboratorije, mini postrojenja za preradu hrane i dr.) u funkciji razvoja privrede. Druga studijska posjeta je realizovana u martu 2015. posjetom sajma „Anuga Food Tech“ u Kelnu i fabrike „Tönnies“, koja posjeduje najmoderniju tehnologiju u preradi mesa, kao i laboratoriju u kojoj vrši kontrolu kvaliteta proizvoda.

Predstavnici sektorskog odbora industrije kože i obuće su u martu 2014. posjetili kompanije „Planica“ i „Haix“ iz Slovenije. Pored toga, ostvareni su kontakti uz prisustvo na kratkim prezentacijama u kompanijama „Slomatex“ iz Murske Subote i „Manatex“ iz Varaždina. Druga studijska posjeta je organizovana u februaru 2015. i obuhvatila je posjetu najvećem italijanskom sajmu obuće „MICAM“ u Milanu, uz organizaciju sastanka sa predstavncima Italijanske asocijacije proizvođača obuće – „Assocalzaturifici“, te predstavnicima Evropske konfederacije proizvođača obuće „CEC“.

Galerija fotografija:

Kako bi se identifikovalo koji privredni sektori su najkonkurentiniji  koji sektori mogu u najvećoj mjeri doprinijeti unapređenju ekonomije na području Krajine, pripremljena je Polazna studija privrednih sektora. Na osnovu analize podataka o prihodu, izvozu, produktivnosti, broju zaposlenih i povratu na imovinu za više od 8.300 preduzeća sa područja 36 opština koje su obuhvaćene projektom, došli smo do zaključka da su najkonkurentniji: metalski, droprerađivački i prehrambeni sektor, kao i proizvodnja kože i obuće, uz sektore informaciono-komunikacionih tehnologija i gume i plastike koji pružaju podršku ostalim sektorima u poboljšavanju proizvodnje i produktivnosti. Upravo stoga, projektne aktivnosti su fokusirane na pomenute sektore.

Mapa preduzeća iz prioritetnih sektora na projektnom području:

Sektorski kompozitni indeks konkurentnosti:

Analiza lanca vrijednosti

Da bi se razumjeli izazovi sa kojima se susreću preduzeća u vodećim industrijskim sektorima, na osnovu serije provedenih intervjua sa direktorima proizvodnih preduzeća, njihovim dobavljačima, kupcima i institucijama koje pružaju podršku, za svaki od sektora je pripremljena analiza lanca vrijednosti. Lanac vrijednost predstavlja skup organizacija i institucija koje su uključene u proces stvaranja i isporuke proizvoda, tj. vrijednosti za potrošača – od nabavke, preko proizvodnje i distribucije, do krajnjeg potrošača. Provođenje analize lanca vrijednosti je važno zbog činjenice da je konkurentnost određenog preduzeća u velikoj mjeri određena konkurentnošću njegovih dobavljača i kupaca, kao i relevantnih institucija koje pružaju podršku. Ova analiza puža uvid u najslabije karike u lancu čijim jačanjem se osnažuje lanac u cjelini i obezbjeđuje korist za sve učesnike u lancu vrijednosti.

Lanac vrijednosti za pileće meso i proizvode od pilećeg mesa:

Preuzimanje:
Analiza lanca vrijednosti ključnih privrednih sektora
Analiza lanca vrijednosti za meso i proizvode od mesa
Analiza lanca vrijednosti za toplovodne kotlove i bojlere od inoksa
Analiza lanca vrijednosti za namještaj od punog drveta
Analiza lanca vrijednosti za kožu i obuću

Gap-analiza

Na osnovu analize lanca vrijednosti, pripremljena je gap-analiza metalske, prehrambene, drvoprerađivačke i industrije kože i obuće koja nudi odgovore na pitanja: gdje smo sada (opis aktuelnog stanja pojedinih sektora), gdje želimo biti (okvirna skica željenog budućeg stanja u sektorima) i kako tamo da stignemo (konkretne mjere za prevazilaženje ustanovljenih jazova koje su definisane u procesu rada sa sektorskim odborima).

Preuzimanje:
Gap-analiza ključnih privrednih sektora
GAP-analiza, Sektor: metalska industrija
GAP-analiza, Sektor: drvoprerada
GAP-analiza, Sektor: prehrambena industrija
GAP-analiza, Sektor: koža i obuća

Barometar poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća

Barometar poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća predstavlja dio istraživačkih aktivnosti koje su provedene u okviru projekta CREDO Krajina. Ovo istraživanje se bavi mišljenjima i stavovima predstavnika preduzeća iz odabranih privrednih sektora o najvažnijim preduslovima i karakteristikama poslovanja. Ispitivanje se vrši dva puta godišnje, po identičnoj proceduri, pri čemu se izabrani uzorak ne mijenja (panel istraživanje). Odabrana metodologija omogućava praćenje trendova, jer se stavovi prate u odnosu na prethodno polugodište, pri čemu se pitanja odnose kako na interno okruženje (obim proizvodnje, finansijski rezultat, zaposleni, investicije i dr.), tako i na eksterno okruženje (privredni ambijent, raspoloživa finansijska podrška, uključivanje u inicijative ili rasprave o poboljšanju uslova poslovanja i dr.). Koristi od ovog istraživanja su višestruke – kako za privrednike, tako i za institucije koje se bave ekonomskim razvojem. U periodu od maja 2014. do februara 2016. pripremljena su četiri broja Barometra poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća.

Povećanje i smanjenje broja zaposlenih radnika u preduzećima,
druga polovina 2013 – druga polovina 2015. (prognoza):

Preuzimanje:
Barometar poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća, broj 4
Barometar poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća, broj 3
Barometar poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća, broj 2
Barometar poslovnog okruženja malih i srednjih preduzeća, broj 1